Σε πολλά σπιρτόκουτα διαφορετικών χωρών υπάρχουν παραστάσεις αθλητών. Ποδοσφαιριστές, μπασκετμπολίστες, πυγμάχοι, αθλητές ιππασίας, γκολφ αλλά και πολλών άλλων αθλημάτων κοσμούν τις όψεις σπιρτόκουτων. Δεν είναι τυχαίο. Ο αθλητισμός αποτελεί πόλο έλξης για πολλούς ανθρώπους. Οι αθλητές μάλιστα πολύ συχνά μετατρέπονται σε πρότυπα για το κοινωνικό σύνολο και ειδικά τα μικρά παιδιά θέλουν να τους μοιάσουν, ακολουθώντας την πορεία τους στον αθλητισμό.
Η τηλεόραση προβάλλει τις προσπάθειές τους σε αθλητικές οργανώσεις, ενώ πολύ συχνά στα Μ.Μ.Ε. προβάλλονται ειδήσεις από την καθημερινότητά τους, συνεντεύξεις τους, διαφημίσεις τους ή και αφιερώματα σε αυτούς. Μέσα από μια τέτοια προβολή, είναι απολύτως λογικό οι αθλητές να αποκτούν σημαντικό αντίκτυπο στο κοινωνικό σύνολο.
Συνήθως -όχι πάντα- η αξία ενός αθλητή, οι διακρίσεις του, αποτελoύν την κύρια παράμετρο όσον αφορά την επίδραση του στον κόσμο. Ένας επιτυχημένος, ταλαντούχος και καταξιωμένος αθλητής σαφώς και επηρεάζει περισσότερα άτομα από κάποιον άγνωστο ή μέτριο αθλητή.
Οι αθλητές λειτουργούν ως πρότυπα επειδή το παράδειγμά τους δείχνει πως τίποτα δεν είναι αδύνατο και πως η προσπάθεια και το ταλέντο μπορούν να σε φτάσουν πολύ μακριά…
Είναι βέβαιο ότι οι πιο «επιδραστικοί» αθλητές κερδίζουν πολλά χρήματα, διαφημίζουν το σπορ τους και στηρίζουν ολόκληρη τη βιομηχανία του αθλητικού θεάματος που μετράει δισεκατομμύρια σε έσοδα και κέρδη.
Ο αθλητής – πρότυπο, δεν αρκεί να είναι καλός αθλητής, έχει πολλές και διαφορετικές παραμέτρους, πρέπει:
- να είναι «σωστός» επαγγελματίας και «λάτρης» της προπόνησης,
- να έχει βέβαια σημαντικές διακρίσεις που θα κάνουν περήφανους τους συμπατριώτες του, και αν μάλιστα για να τις πετύχει αυτές χρειάστηκε στην προσωπική του ζωή να ξεπεράσει «Συμπληγάδες» τότε ακόμα καλύτερα,
- να βγάζει στην κοινωνία ένα “καλό πρόσωπο”,
- να μην προκαλεί με πλουσιοπάροχη ζωή, παρότι η οικονομική του κατάστασή του το επιτρέπει,
- να ενισχύει οικονομικά τους αδύναμους,
- να είναι σοβαρός στην προσωπική του ζωή,
- να μην διάγει «άσωτο βίο» εκτός γηπέδου,
- να ασχολείται με την πολιτική και να μπορεί να τοποθετείται με επάρκεια λόγου στα φλέγοντα κοινωνικά ζητήματα, χωρίς να ξεφεύγει από τις διαθέσεις της κοινής γνώμης,
- και βέβαια απαραιτήτως να χειρίζεται «σωστά» τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αλλά και οποιοδήποτε μέσο έχει να κάνει με τη δημόσια προβολή του.
Όλα αυτά, και ίσως και άλλα, χρειάζονται σε έναν αθλητή-πρότυπο, όμως δεν είναι απαραίτητα τα περισσότερα από αυτά για να είναι κάποιος καλός αθλητής.
Ένας κορυφαίος μπασκετμπολίστας ο Charles Barkley είχε πει για τους αθλητές – πρότυπα: «Εγώ δεν είμαι πρότυπο, δεν πληρώνομαι γι’ αυτό. Οι γονείς οφείλουν να είναι πρότυπα για τα παιδιά τους, όχι εγώ επειδή καρφώνω μια μπάλα!».
Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα ενός μεγάλου αθλητή που δεν ήθελε να λειτουργεί ως πρότυπο ήταν ο αμερικανός μπασκετμπολίστας, το «κακό παιδί» του NBA, ο Denis Rodman.
Ο Barkley και ο Rodman αυτό που λένε είναι ότι: «Δεν είναι δικό μου πρόβλημα ότι εσύ θεωρείς πως πρέπει να κάνω και την καθωσπρέπει εξωγηπεδική ζωή επειδή είμαι διάσημος και με παρακολουθείς ζωντανά 100 φορές το χρόνο και με θαυμάζεις για αυτά που κάνω στο παρκέ. Είναι δικό σου πρόβλημα αν θες να με ανεβάσεις σε ένα θρόνο και να με φτιάξεις όπως εσύ επιθυμείς, εγώ είμαι κάτι άλλο.»
Ίσως να ήθελαν να αποτινάξουν το στρες και το άγχος που σου δημιουργείται γνωρίζοντας ότι ως δημόσιο πρόσωπο η καθημερινή σου ζωή, οι απόψεις σου, οι ενέργειες σου μπαίνουν στο μικροσκόπιο! Ο Νίκος Γκάλης, ο μεγάλος Έλληνας μπασκετμπολίστας που οδήγησε την εθνική Ελλάδος στη μεγαλύτερη της συλλογική διάκριση είχε πει σε μια από τις σπάνιες συνεντεύξεις του ότι ήταν δύσκολο και να κυκλοφορήσει στο δρόμο, ακόμα και με το αυτοκίνητο, γιατί δε μπορείς ούτε τη μύτη σου να ξύσεις!
Το σίγουρο πάντως είναι ότι σε μια περίοδο που οι τραπεζικοί λογαριασμοί κάποιων αθλητών, ελάχιστων αλλά διάσημων, μπορεί -άμεσα ή έμμεσα- είτε να φουσκώνουν και να ξεχειλίζουν, είτε και να αδειάζουν εντελώς από τις χορηγίες μεγάλων πολυεθνικών εταιρειών, τα όρια της αντισυμβατικότητας του αθλητή καθορίζονται ως επί το πλείστον από τις ίδιες αυτές τις εταιρείες, με το άνοιγμα ή το κλείσιμο της «κάνουλας». Εξάλλου είναι γνωστό ότι οι πολυεθνικές εταιρείες στο χώρο της αθλητικής βιομηχανίας , οι οποίες είναι και χορηγοί μεγάλων αθλητών, έχουν ως «ευγενή» σκοπό τη μεγιστποίηση των κερδών τους και όταν μάλιστα ισχυρίζονται ότι: «τίποτα δεν είναι αδύνατο» το αποδεικνύουν περίτρανα εκμεταλλευόμενοι την παιδική εργασία στις φτωχές χώρες του τρίτου κόσμου!
Πάντως αθλητές που εξαιτίας των επιτευγμάτων και των διακρίσεων τους γίνονται διάσημοι και παγκοσμίως αναγνωρίσιμοι, είτε το θέλουν είτε δεν το θέλουν, είναι δημόσια πρόσωπα και αποτελούν παράδειγμα για τους νέους και όχι μόνο, αφήνοντας το αποτύπωμά τους στην κοινωνία.
Πρόσφατα γίνεται πολύς λόγος για δύο αθλητές, τον Αντετοκούμπο και τον Τσιτσιπά, όχι όμως για τις μεγάλες αθλητικές επιτυχίες τους και τα κέρδη που τους εξασφαλίζουν αυτές που είναι τεράστια -και ίσως είναι το μοναδικά κοινά στοιχεία τους- αλλά για την προσωπική τους στάση ζωής και τα μηνύματα που περνούν στην κοινωνία.
Δεν μπορεί όμως να γίνει σύγκριση από τη μια μεριά της «γκλαμουριάς», των δηλώσεων στενοχώριας για έλλειψη πολυτελών καταστημάτων ένδυσης, της συμμετοχής στην καμπάνια «Μένουμε Ασφαλείς» ενώ δηλώνουμε και κατά του εμβολιασμού και από την άλλη μεριά, των πράξεων αλληλεγγύης αλτρουισμού και ενσυναίσθησης. Δεν εκφράζουν μόνο δυο διαφορετικά πρότυπα αλλά δυο διαφορετικούς κόσμους!
Το συμπέρασμα βγαίνει χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία: «Δύσκολη δουλειά να είναι ο αθλητής κοινωνικό πρότυπο, πρέπει να είναι αυθεντικός και πρωτίστως να μην «καβαλήσει το καλάμι», αλλιώτικα δε τον σώζουν ούτε οι image makers του!