Οι συλλογές σπιρτόκουτων
Σήμερα σε πολλές χώρες του κόσμου λειτουργούν διάφορα μουσεία σπίρτων. Σε ευρωπαϊκές χώρες όπως στην Πορτογαλία, Σουηδία, Ισπανία αλλά και στην Ιαπωνία και στην Αμερική, και σε άλλες χώρες, υπάρχουν διάφορα μουσεία σπιρτόκουτων που στην ουσία αποτελούν εξελιγμένες μεγάλες ιδιωτικές συλλογές σπίρτων, όπου μπορεί ο επισκέπτης να δει χιλιάδες σπιρτόκουτα από πολλές χώρες του κόσμου. Στο μουσείο, που βρίσκεται στην πόλη Τομάρ της Πορτογαλίας και ξεκίνησε ως ιδιωτική συλλογή, το «Museu de Fósforos» βλέπεις το αποτέλεσμα της εμμονής και αποφασιστικότητας ενός ανθρώπου, του Ακουίλες ντα Μότα Λίμα, που σήμερα δε ζει, και το μουσείο διαχειρίζονται οι απόγονοί του. Η συγκεκριμένη συλλογή ξεκίνησε το 1953 και σήμερα αριθμεί περισσότερα από 43.000 σπίρτα.
Όταν εκθρονίστηκε ο βασιλιάς της Αιγύπτου Φαρούκ τον άφησαν να πάρει μαζί του την συλλογή γραμματοσήμων του ενώ την συλλογή σπιρτόκουτων την άφησε λόγω του όγκου της στην Αίγυπτο. Το 1955 στην Αμερική η μεγαλύτερη συλλογή ήταν του Σαρλ Έντελμα από το Κλήβελαντ με δυόμισι εκατομμύρια κομμάτια περίπου.
Στην Ελλάδα από τα μέσα του προηγούμενου αιώνα, άρχισε να αναπτύσσεται το συλλεκτικό ενδιαφέρον για τα σπίρτα.
Η συλλεκτική τάση δεν δημιουργήθηκε μόνο από το γεγονός ότι το σπιρτόκουτο αποτελούσε ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον προϊόν, αλλά και από το γεγονός ότι το σπίρτο από τις τελευταίες δεκαετίες του 20ου αιώνα άρχισε να γίνεται «είδος προς εξαφάνιση», αφού έχασε τη «μάχη» από τον αναπτήρα. Εξαφανίζονται αργά αλλά σταθερά από την καθημερινότητά μας τα σπίρτα, τα πυρεία, όπως ήταν η επίσημη ονομασία τους . Είναι συνηθισμένο φαινόμενο το συλλεκτικό ενδιαφέρον να αναπτύσσεται όταν το αντικείμενο αυτό χάνει την αναγκαιότητα της ύπαρξης του! Ίσως με τον ενάμιση αιώνα περίπου χρήσης του σπίρτου να κλείνει ουσιαστικά ο κύκλος της ζωής του, τουλάχιστον αναφορικά με τη χρηστική του αξία.
Οι συλλέκτες σπιρτόκουτων, που ασχολούνται επισταμένα με τη συλλογή τους, συνήθως τους αρκεί μια λέξη για να περιγράψουν τη συλλογή τους, η λέξη είναι: «Χάος».
Χάος γιατί:
ο αριθμός των σπιρτόκουτων που υπάρχουν παγκοσμίως «τείνει στο άπειρο» και πίσω από το καθένα κρύβεται μια διαφορετική ιστορία,
η επιφάνεια που καταλαμβάνουν τα σπιρτόκουτα, ακόμα και αν πρόκειται για «φακελίσκους», εφόσον εκτίθενται μπορεί να αντιστοιχεί σε πολλές δεκάδες τετραγωνικών μέτρων,
η ταξινόμηση τους, επίσης, σε διάφορες κατηγορίες απαιτεί επίμονη, πολύωρη και κοπιαστική εργασία.
Για αυτούς κυρίως τους λόγους οι περισσότερες συλλογές που διατηρούν οι λίγοι συλλέκτες στην Ελλάδα δεν ξεπερνούν τα 500 έως 1000 σπιρτόκουτα και συνήθως δεν είναι ταξινομημένα.
Τα τελευταία χρόνια, πάντως, στην Ελλάδα έχει αυξηθεί το συλλεκτικό ενδιαφέρον για τα ελληνικά σπιρτόκουτα, κυρίως του μονοπωλίου, αλλά βεβαίως και για τα παλαιότερα «τα πυρεία του ελληνικού μονοπωλίου»